Menu główne:
Piran (wł. Pirano) jest najchętniej odwiedzanym miastem słoweńskiego wybrzeża, malowniczo położonym na samym cyplu wąskiego półwyspu, będącego najdalej na zachód wysuniętym punktem słoweńskiej Istrii. Ta perła weneckiej architektury gotyckiej, z wieloma wąskimi uliczkami, jest oblegana latem przez niezliczone tłumy turystów. Panuje tu opinia, że najlepszą rzeczą w Piranie, o tej porze roku, jest możliwość szybkiego wyjazdu.
Piran to starożytna osada, której nazwa pochodzi prawdopodobnie od greckiego słowa pyr, co znaczy ogień. Na krańcu półwyspu rozpalano wielkie ognisko wskazujące statkom drogę do portu w Aegidzie (obecnie Koper). Rzymianie, po zwycięstwie nad plemionami Ilirian i Celtów, założyli tu osadę i nazwali ją Piran. Po Rzymianach przyszła kolej na Słowian, Bizantyńczyków, Franków i patriarchów Akwilei. Pod koniec XIII w. władzę nad miastem na 500 lat przejęła Wenecja.
W przeciwieństwie do Kopru czy Izoli, których mieszkańcy wielokrotnie organizowali zbrojne powstania, Piran udzielił Wenecji pełnego poparcia w zmaganiach z Genuą i Akwileą. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że to Wenecja była największym odbiorcą pirańskiej soli. Okres wenecki był dla Piranu czasem największego rozkwitu – w mieście powstały wówczas najpiękniejsze budowle, a dookoła wzniesiono fortyfikacje.
W czasie rządów austriackich i włoskich, od początku XIX w. do końca II wojny światowej, gospodarka miasta popadła w totalną stagnację. Może dzięki temu, lecz niestety kosztem mieszkańców, Piran zachował swój średniowieczny charakter. Jest więc dzisiaj najlepiej zachowanym zabytkowym miastem wybrzeża adriatyckiego i chronionym zabytkiem kultury.
Obecnie centrum Starego Miasta stanowią Tartinijev trg i mała przystań na północ od portu. W średniowieczu najstarszą częścią ośrodka i zarazem jego centrum był dzisiejszy Trg 1 Maja (nazywany również Prvomajskim trgiem). Dworzec autobusowy jest usytuowany przy nabrzeżu (Dantejeva ulica 6), 400 m w kierunku południowym od Tartinijevego trgu.
Miasteczko przypomina swoją architekturą włoską Wenecję. W przeszłości było wenecką twierdzą na wybrzeżu Istrii. Z tego okresu pochodzi większość zabudowy, a także imponujące, średniowieczne mury, oddzielające miasto od reszty lądu. Do lat pięćdziesiątych XX wieku w Piranie żyła niemal wyłącznie ludność włoska. Dopiero po przejściu Piranu pod władzę Jugosławii (1954) ta sytuacja uległa zmianie w wyniku wyjazdu większości dotychczasowych mieszkańców. Język włoski nadal ma jednak status języka urzędowego obok języka słoweńskiego. W trakcie ostatniego spisu powszechnego (2002) 72% mieszkańców gminy Piran podało jako swój ojczysty język słoweński, 13% chorwacki, a 8% włoski.
.